Dakconstructie

Ja, en dan ga ik nog weer een keer terug naar Zutphen. Want ik heb nog niet alles laten zien van wat me daar opviel.

Na het bezoek aan het stadhuis konden we ook een blik werpen in de raadszaal. Die ligt tegenover het stadhuis en dateert van van (geloof ik) 1448. Het was oorspronkelijk een vleeshal, want vlees mocht niet in de openlucht verkocht worden. Ja, toen al wist men van reinheid en gezondheid.

Maar na verloop van tijd veranderde de bestemming van deze zaal. In de 20e eeuw had men -in de wijsheid van toen- “verbeteringen” aangebracht, onder andere in de vorm van een recht en duidelijk kunststoffen systeemplafond….! Gelukkig is dat er inmiddels uitgesloopt en kwam dit fraaie spantenwerk aan het licht.

Wie goed kijkt, ziet dat zo’n dak eigenlijk een omgekeerd scheepsmodel is. Niet verwonderlijk, want de bouwers maakten ook schepen.

We waren blij dat we dit ook nog konden bekijken. Zo iets moois, zonder computers of digitale tekeningen maken, dat is vakwerk. En dat moet bewaard blijven, vind ik.

Walburgiskerk

Natuurlijk konden we bij ons gidswandeling door Zutphen niet voorbij gaan aan de Walburgiskerk.

Die herbergt twee zeldzame bezienswaardigheden. In een zaal, afgesloten door een stevige rode houten deur, bevindt zich de Librije. Een echte bibliotheek met zeer oude en kwetsbare boeken.

De bibliotheek stamt uit 1564 en was destijds al een openbare bibliotheek. Maar er verdwenen te vaak boeken, dus legde men ze aan de ketting. In Europa is nog maar één vergelijkbare kettingbibliotheek te vinden, in Italië.

Men kan de librije wel bezoeken. Op aanvraag en met maar een beperkt aantal mensen. Misschien zetten we dat voor een volgend keer op het programma.

De andere bijzonderheid in de kerk was de enorme kaarsenkroonluchter. De luchter werd gemaakt rond 1395 en is één van de zes Jeruzalemluchters die in Europa te vinden zijn.

Op de luchter staan Jezus, Maria en de twaalf apostelen uitgebeeld, een eenhoorn, maar ook taferelen over de jacht, een minnend paar. Maar nog veel meer details waarover zoveel over te vertellen is. Want in de Middeleeuwen had niet iedereen de beschikking over boeken en werd informatie overgedragen via dit soort voorwerpen.

Op de foto komt de luchter niet zo fraai tot zijn recht en het ontbrak ons ook aan tijd om hem goed te bekijken. Een reden te meer om nog maar eens terug naar Zutphen te gaan.

Mix

Het nieuwe stadhuis van Zutphen is nogal omstreden. Zutphen ademt een sfeer van antroposofie. Niet vreemd dus dat een een antroposofisch architect werd aangetrokken voor het nieuwe stadhuis.

Ik had al eens in een TV-uitzending een nogal negatieve kritiek op dat bouwwerk gezien. Maar toen we er voor stonden, bleek het een mooie mix te zijn van oud en nieuw.

Over smaak valt veel te twisten, maar ook binnen deed het gebouw erg prettig aan. Veel licht, zachte lijnen en ook weer een fraaie mengeling van elementen van toen met nieuwe materialen.

Wie het niet mooi vindt, prima. Maar ik vond het wel zeer de moeite waard om te bekijken.

Tuinhuis

We struinden Zutphen niet zomaar op de bonnefooi af, maar maakten een stadswandeling onder leiding van een gids. Hij wist ons heel veel te vertellen. Want je ziet wel veel, maar de finesses ontgaan je soms. En dan is wat meer informatie zeer welkom.

Zo zouden we zomaar voorbij gelopen zijn aan de ingang van het ’s Gravenhof. Daar is nu de ingang van de Zutphense musea. Vroeger behoorde dit tuinhuis tot de bezittingen van Graaf van Heeckeren.

Loop je er naar binnen, dan waan je je in een zeegrot. Alle muren zijn van boven tot onder bedekt met schelpen, koraal, mineralen en stenen. Niet zo maar schelpen van een Nederlands strand, maar diverse exotische exemplaren in diverse formaten. Verzameld in een tijd dat Hollandse VOC-schepen de wereldzeeën bevoeren. Naast kruiden en specerijen bevatten hun ruimen dus ook schelpen.

Natuurlijk heeft de tand des tijds ook hier toegeslagen, maar dankzij Het Wijnhuisfonds kon ook dit pareltje van Zutphen weer in volle luister hersteld worden.

Bouwen

Soms kan ik me hevig verwonderen als ik de nieuwsberichten lees. Zo las ik laatst dat in een wooncomplex, gebouwd in 2016, waarschijnlijk gesloopt moet worden. De huizen zitten met scheuren en het materiaal dat gebruikt werd, is aan het krimpen. Er is al veel geprobeerd, maar niks brengt de oplossing.

Hoe is het mogelijk dat we met al onze moderne technische middelen niet in staat zijn degelijk en voor de komende eeuwen te bouwen?

Dat deden ze vroeger toch beter. Zonder ingenieurs, computers voor de berekeningen, zonder geavanceerde hijskranen, werden grote bouwwerken voor eeuwen en eeuwen verwezenlijkt. Kijk naar de enorme kathedralen, steden met nog heel veel middeleeuwse gebouwen. Binnenin in mogen die gebouwen zijn aangepast aan onze moderne comfortwensen, de buitenkanten zijn nog in goede staat.

Dit hier is een huis in de muur van Zutphen. Gebouwd in de dertiende eeuw en nog steeds in gebruik. Natuurlijk tientallen malen aangepast en verbouwd, maar toch….!

Hoeden en petten

Dinsdag schreef Sjoerd over een trafohuisje, dat ik in Zutphen zag. Gelukkig nog net op tijd kon ik het voor hem fotograferen, de gids liep al een stukje verder.

Het huisje staat tegenover dit gebouw. De grote stenen herinneren aan Pettenfabriek F.M.M. Krukziener. Hier zaten in de goeie tijd honderd meisjes en vrouwen petten te naaien en ook hoeden werden er gemaakt.

Jammer, maar de tijd van degelijke petten is voorbij. Degelijke geruite petten, of van Engels tweed. Het had wel wat. We dragen nu goedkope petjes met reclame of andere versieringen, ikzelf ook soms. Tegen de zon.

Mijn vader droeg altijd een hoed, een pet heb ik hem nooit zien dragen. Je kon hem uittekenen met zijn hoed. En als hij dan een bekende tegenkwam, nam hij dat hoedje af.

Daar in de Beekstraat nr. 25 in Zutphen moest ik aan hem denken. “Als ik een pettenwinkel begin, worden de kinderen zonder kop geboren” placht hij te zeggen. Hij was niet ongelukkig, zelfs een tevreden mens. Maar grote (zakelijke) successen heeft hij nooit gekend.

Maar ook de succesvolle pettenfabriek van meneer Krukziener ging uiteindelijk ter ziele. Ach ja, zo gaat dat….!

Hofje

Vorige week in Zutphen liep ik samen met nog wat anderen mee met een stadsgids. Hij wist ons veel te vertellen over het stadje en zijn geschiedenis. Het is altijd leuk om wat meer van zo’n plaats te zien en te weten.

In het straatje voor dit hofje maakte ik een foto van het doorkijkje. Maar binnen bleek ook nog veel te zien te zijn.

En wat onmiddellijk opviel, waren de prachtige hortensia’s in het middenperk. De gids vertelde dat er vroeger 16 huisjes stonden, behorend bij de Lutherse kerk. Er woonden meerdere mensen samen in zo’n huisje en dat was echt piepklein.

De bewoners zetten destijds geen bloemen in het perk, maar teelden er hun eigen aardappelen en groenten.

Er was welgeteld één secreet (WC) voor alle bewoners. En geen spoeling. Je ging gewoon op een tonnetje. Dat werd met regelmaat uitgegooid over… ja over dat middenperk. Mest genoeg dus. Vandaar die mooie hortensia’s….?

Nu zijn meerdere huisjes samengetrokken tot één woning. Nog steeds niet erg groot, maar gelukkig wel voorzien van moderne sanitaire voorzieningen.

Dagje Zutphen

Naar Zutphen en daarna nog een bezoek bij Saskia, de vrouw achter onze gymclub. Zij en haar man wonen sinds kort in Vorden. En natuurlijk wilden ze hun mooie huis en de enorme tuin er om heen graag showen.

Het werd een heerlijke dag. In een speciaal voor ons gehuurde bus reden we bijna koninklijk naar de Achterhoek, dronken koffie in Zutphen en namen deel aan een stadswandeling of aan een fluisterboot tocht. En dat alles in nog stralende zon en met een temperatuur die ons al snel de jassen liet uitdoen.

Zutphen is een zeer oud stadje en hoewel er natuurlijk ook veel nieuwbouw te zien is, kregen we door de stadswandeling een mooi beeld van hoe het vroeger was.

Maar niet alleen de oude gebouwen zijn het bekijken meer dan waard, er is ook heel veel te ontdekken op winkelgebied. Leuke kleine shopjes met snuisterijen, sieraden, kleding en schoenen. We hoefden ons dan ook niet te vervelen.

De dag werd afgesloten bij Saskia en Danny, met heerlijke pizza’s en een glaasje wijn. Superdag!

Straatje

Zomaar een straatje, ergens in een kleine stad in Nederland. Wat mensen voor hun huis, rustig, geen verkeer, geen auto’s. Al kostte het wel wat moeite om die eraf te houden. Maar de kleuren zo mooi, zo schilderachtig.

Ik ben geen schilder, maar schilderachtig is het wel. Mijn eerste gedachte is “Vermeer”, maar het is geen Delft. Het is Zutphen op een mooie warme zondagmiddag….