Ik leende het boek Agaat van Marlene van Niekerk uit de e-book bieb. Dat was nog flink doorlezen, want zo’n boek krijg je maar drie weken en 581 pagina’s zijn een hele kluif.
Ik vond het een heel bijzonder boek.
Agaat is als kind van 6 in huis genomen door Milla de Wet, die dan nog steeds kinderloos is. Milla’s man Jak, een harde, soms sadistische maar ook teleurgestelde man, is het er niet mee eens. En ook Milla’s dominante moeder vind het maar niks. Het is ook heel bijzonder om in het Zuid Afrika van 1954 een zwart kind te adopteren.
Niemand weet hoe ze heet, ze is misbruikt, angstig, lijkt niet te kunnen praten en heeft een handicap. Maar met veel liefde, maar ook straf, krijgt Milla een band met het meisje. Ze noemt haar Agaat. Het kind blijkt heel intelligent te zijn en ze leert snel allerlei vaardigheden.
Dan wordt Milla na vele jaren toch nog zwanger en moet Agaat haar plaats in huis afstaan aan het eigen kind. Ze is dan al een puber en begrijpt het niet. Enerzijds is ze zeer loyaal met Milla, anderzijds haat ze de situatie waarin ze verkeert. Als Jakkie eenmaal geboren is, weet Agaat het kind zo te beïnvloeden dat het meer aan haar hecht dan aan de moeder. Milla komt alleen te staan, begrijpt niet hoe ze de situatie kan veranderen, wil de steun van Agaat niet verliezen, maar ziet hoe zienderogen Agaat haar plek inneemt. Jakkie groeit op en  vader Jak wil van hem een echte man en een echte Afrikaner maken. Hij moet in het leger, wordt piloot en vecht in de Zuid Afrikaanse grensoorlog. Maar hij gruwt van het doden en deserteert.
Het verhaal wordt verteld in diverse, niet chronologische terugblikken. Alleen Agaat mag en kan Milla verzorgen. Milla heeft dan ALS en ligt op sterven. Ze kan slechts met haar ogen communiceren. Soms lukt dat wonderwel, voel je de bijzondere band tussen de vrouwen, soms lijkt het of Agaat niks wil of kan begrijpen, wraak neemt op wat in het verleden gebeurde.
Een aangrijpend boek, niet makkelijk om te lezen, maar erg boeiend.